subsidiënten | colofon

Tagcloud: UIT / AAN

Openingstekst '2012-New Horizons'

| 2012-10-24 11:20:41

12 oktober 2012: ‘2012-New Horizons’ - Bruno van den Elshout
Openingstekst door Jacqueline Heerema, curator en founding director van Satellietgroep

Bruno, dank je voor de uitnodiging om jouw tentoonstelling hier te mogen openen.

Beste aanwezigen,
het is voor het eerst dat ik gevraagd ben om de burgemeester van Den Haag te vervangen!
De overeenkomst met de burgemeester en Bruno is ons werkterrein: Den Haag stad aan zee.

Vanmiddag wil ik graag met u kort over drie zaken van gedachten wisselen in het licht van het werk van Bruno, de zee en deze tijd, waarin de positie van kunst ter discussie staat:
-    het zinvolle van kunst
-    het vatten van het ongrijpbare
-    en het ‘tonen van de zee’

Bestaat zinloze kunst?
Bruno vertelde me dat hij een bespreking had waarbij zijn werk mogelijk niet voor aankoop in aanmerking zou komen omdat het hier zinvolle kunst betreft.
Wat is zinvolle kunst? Toegepaste of functionele kunst? Is dat dan het tegenovergestelde van autonome kunst? Is autonome kunst dan zinloze kunst? Laat niet elke kunstvorm ons anders kijken of denken?

TIJD
Tijd lijkt me een beter uitgangspunt voor het beschouwen van kunst en het werk van Bruno.
Zijn werk beslaat een heel jaar. Het is een project waarbij in aanvang het digitale canvas leeg is en na een jaar gevuld met bijna 9000 beelden van de zee.
Beelden die veel informatie bevatten. Informatie over plaats en tijd, over kleur en over waarneming. Informatie die in aanvang wel besloten ligt in het project maar pas later duidelijk wordt.

Het vatten van het ongrijpbare
De zee laat zich niet beet pakken. Je hebt je hand of een emmer nodig om de zee te vatten. Of een kunstenaar zoals Bruno, die ons de reikwijdte van de zee toont in alle facetten. 9000 beelden die data bevatten. Data waardoor we ons kunnen verhouden tot het ongrijpbare en soms onbegrijpbare. Data, in de zin van waarnemingen van kleur, ruimte en transitie en letterlijk data, omdat alle beelden refereren aan een moment en plaats. Data vormen voor ons ankers in de tijd, waarmee we ons kunnen verhouden tot wat voorbij is, het nu en de toekomst. Tijd als zodanig kunnen wij immers ook niet waarnemen, maar alleen afleiden uit veranderingen van bepaalde gebeurtenissen.

Voor een conceptuele kunstenaar is een kunstwerk primair bedoeld als een uitdaging van het intellect. Perceptie betekent waarneming. Kort samengevat is perceptie het proces van het verwerven, interpreteren, selecteren en organiseren van zintuiglijke informatie.
Waarneming is niet alleen een passief kopiëren van indrukken van de zintuigen, maar ook het actief interpreteren van de buitenwereld.
In die zin is het werk van Bruno conceptueel. Bruno vergaart informatie, digitale data die zich in tweede instantie pas laat vertalen naar mogelijk ook praktische toepassingen; volgens de eerdere definitie gaat het hier dus inderdaad over zinvolle kunst.

RUIMTE
In het werk van Bruno gaat het om het waarnemen van een ongelimiteerde ruimte, namelijk de zee. Als we de foto’s goed bekijken zie we de zee, de lucht en de horizon als arbitraire scheidslijn tussen die twee. De foto’s gaan over liminaliteit, over transitie. Met liminaliteit wordt bedoeld dat men zich tussen twee werelden bevindt, of op de drempel van een overgang.  Hoe relevant voor de huidige politieke transitie van kunst als waardevol onvervreemdbaar goed in de maatschappij naar een expertise die in een slecht daglicht is komen te staan.
Bruno omschrjft zijn werk als ‘visueel tegenmedicijn tegen de waan van de dag die in 2012 dikwijls lijkt te regeren.’

Tonen van de zee
Ik ben initiatiefnemer van Satellietgroep. Kunstenaarsinitiatief Satellietgroep onderzoekt de culturele betekenis van de zee in binnen- en buitenland. We nodigen in ons artist in residence project ‘Badgast’ op surfdorp FAST in Scheveningen kunstenaars en wetenschappers uit om zich te verhouden tot de zee en met hun werk een bijdrage te leveren aan het begrijpen van de zee.
Deze culturele kennis brengt Satellietgroep aan tafel bij bedrijfsleven en overheden die zich dagelijks bezig houden met scenario’s voor de Nederlandse kustbescherming en kustgebiedsontwikkeling. 

Ook de openbare fotoroute ‘Zeespiegel’ op de nieuwe boulevard in Scheveningen is een vorm waarbij Satellietgroep publiek, bewoners, bezoekers, toeristen en professionals betrekt in onze bijzondere culturele en innovatieve relatie met de zee. Deze tentoonstelling hebben we samengesteld met werk van 25 ‘badgasten’, artists in residence, en bijdragen van beeoners en bij de zee betrokken professionals.
Het ontwikkelen van begrip en inzicht is noodzakelijk om vanuit cultuur een zinvolle bijdrage te leveren aan transitieprocessen in en aan zee. 70% van de wereldbol is bedekt met zee en binnenkort woont 70% van de wereldbevolking aan zee. Global warming en politiek, economie en toerisme zijn transitieprocessen waar we ons met elkaar toe moeten verhouden.  

Onder druk van deze mondiale processen zou je bijna het bijzondere en unieke van Den Haag stad aan zee uit het oog verliezen. Ontwikkelingen aan onze kust tonen een toenemend ‘ copy-paste’ gedrag waarbij ‘alles van elders’ als meer interessant wordt ervaren. Referenties aan ‘Bounty stranden’ overheersen in de beeldvorming van Hollandse kusten, terwijl sinds de 17e eeuw Hollandse Meesters ons de rijkdom van de zee tonen. Het werk van Bruno past in deze traditie.

Bruno verzamelt unieke data over de zee in Den Haag. Data waarmee we aan de slag kunnen om ‘Tonen van de zee’ samen verder uit te werken.
‘Tonen van de zee’ is een gelaagd concept over nuances. Tonen, in de zin van laten zien, in nuances van waarneming en perceptie. Tonen veronderstelt ook dat elke zee een eigen melodie heeft. 
Bruno verzamelt unieke informatie over plaats en tijd, over kleur en waarneming van de zee. Deze serie vormt de onlosmakelijke koppeling tussen de zee en de identiteit van de stad Den Haag.
Samen hebben we het plan opgevat om dit zichtbaar en voor iedereen toegankelijk te maken.
‘Tonen van de zee’ wordt een unieke kleurstalenkaart over de Haagse zee, die zich kan verhouden tot de zee elders, zoals Valletta op Malta in de Middellandse zee, onze twincity als Den Haag in 2018 culturele hoofdstad van Europa wordt.
Een praktisch gereedschap voor kleur- en plaatsspecifieke kustgebiedsontwikkeling. Elke architect, beleidsmaker of projectontwikkelaar die in Den Haag wil bouwen - ook het Spuiforum - zal dit gereedschap als basis kunnen toepassen. Ook u kunt thuis of op het werk straks deze kleurstalenkaart van de zee gebruiken. Op deze wijze kunnen we de oneindige rijkdom die de zee te bieden heeft, vertalen naar ook praktische toepassingen!
In de vorm van crowdsourcing – of een opdracht? - kunt ook u participeren in dit project en dat na afloop van deze opening aan ons kenbaar te maken.

En ja, het werk van Bruno is zinvolle kunst!
De meeste kunst heeft tijd nodig, tijd om waar te nemen, te zien, te kijken en te begrijpen. 
Dat vraagt engagement van de beschouwer, van u. 
In die zin gaat het hier niet om zinloze of zinvolle kunst maar om een zinnige beschouwer.

Met dank voor uw aandacht.
 

bg1.jpg
scheveningen zee artists zandmotor project research coastal badgast dat with satellietgroep from was water artist sea cultural new art