On Scheveningen

| 2012-01-04 22:07:31

ALLES KOMT VAN ELDERS
Onderzoek door Satellietgroep naar de identiteit van Scheveningen en de invloed van de zee op wonen, werken en recreëren 'OP SCHEVENINGEN' in opdracht van woningbouwcorperatie Vestia Den Haag Scheveningen.
Research 'On Scheveningen' by Satellietgroep for housing association Vestia Den Haag Scheveningen: research on identity and tourism, culture, heritage and cultural identity, invented traditions and staged realities in a man made landscape.

Concept Nouveau Sier Shop
Stakeholdersbijeekomst, april 2010
Mobiele Identiteitswinkel Op Scheveningen / Mobile Identitystore On Scheveningen, a new approach on souvenirs and tourism, 2012
Zie: http://www.satellietgroep.nl/nouveau_sier_shop/1

Satellietgroep heeft in woningbouwcorperatie Vestia Den Haag Scheveningen een bijzondere partner gevonden: in dit onderzoek is onze culturele benadering van de zee samen gekomen met het maatschappelijk engagement van een grote woningbouwcoöperatie met veel woningen aan de kust in Scheveningen voor ca. 5000 bewoners. Scheveningen staat voor veel veranderingen en masterplannen met nieuwbouw, verbouw en sloop, maar het hoe en waarom ontbreekt. Satellietgroep heeft dat onderzocht.

Samenvatting onderzoek:
zee en kust, de Scheveningse situatie met conflicterende belangen, erfgoed en het dorp, de ontwikkeling van visserij en het fenomeen van badplaats.  De nabijheid van de grote stad, bescherming tegen de zee met innovatieve mariene ontwikkelingen, stedenbouwkundige masterplannen, grootschalig toerisme en ‘nieuwe’ subculturen stimuleren  het denken over cultuur, cultureel erfgoed en culturele identiteit, geënsceneerde werkelijkheden en ‘ invented traditions’ in een maakbaar landschap.
 
Identiteit bestaat niet….
 
Identiteit volgens Erfgoed Nederland – het landelijk sectorinstituut voor het erfgoed:
“Vaak wordt over identiteit gedacht in termen van onveranderlijkheid. De identiteit van de 'ander' wordt dan voorgesteld als enkelgelaagd, onveranderlijk en schijnbaar niet in staat tot wisselwerking met de omgeving of maatschappelijke veranderingen. Wanneer het om de eigen identiteit gaat hebben we de neiging te denken aan iets dat ons definitief gegeven zou zijn en dat misschien zelfs beschermd moet worden. Het is een visie die hardnekkig stand houdt”
 
Identiteit volgens Gerard Rooijakkers - bijzonder hoogleraar Nederlandse Etnologie aan de UvA, lid Raad voor Cultuur:

er zijn 3 kenmerken van identiteit:
1. territorium: we hechten ons in ruimte; de mens als topofiel wezen: we houden van plekken
2. constructie van verleden: we hechten ons in tijd; je hebt of je maakt geschiedenis, geschiedenis is mensenwerk en zetten we naar onze hand: rituelen, vlag, volkslied
3. constructie van bloed: culturele constructie van ras, verwantschap tussen mensen; bloedverwanten, mensen van blauw bloed (adel), ook folkore, streekeigen karakter of volksaard, kenmerken waar mensen zich in herkennen.
 
er zijn 3 locaties voor identiteit:
1. identiteit zit in het hart, zit in de mens zelf (aangeboren)
2. identiteit zit in het hoofd: kennis
3. identiteit zit in het hoofd van de ander: die ander projecteert zijn visie op een persoon of groep
 
identiteit bestaat niet/wel?
Identiteit is maakbaar volgens veel kunstenaars en marketing specialisten. Er kan sprake zijn van geënsceneerde identiteit, uitvergroten van (historische) kenmerken of gebeurtenissen, het ontkennen of er iets naast zetten dat de kenmerken vanzelf door het contrast zichtbaar maakt?
Het lijkt vanzelfsprekend, maar een kenmerk van Scheveningen is: Zee ontmoet land. Maar hoe faciliteren we die ontmoeting? Ontmoeting tussen bewoners en bezoekers?
 
‘Invented traditions’
Voorbeelden van geënsceneerde identiteit op Scheveningen zijn het vermeende Scheveningse wapen met 3 haringen, en de jaarlijkse  viering van Vlaggetjesdag. Beiden waren van oorsprong marketinginstrumenten om meer bezoekers te genereren. Wat interessant is aan deze voorbeelden is niet de herkomt maar de brede toe-eigening door bewoners, bedrijven en organisaties. Daaruit spreekt een behoefte aan collectiviteit en herkenbaarheid. In kringen van cultureel erfgoed wordt dan gesproken van ‘invented traditions’.
En wat verwacht de tourist? Scheveningen wordt jaarlijks bezocht door ca. 20 miljoen bezoekers. Met welke blik kijkt de tourist? Welke ‘Staged identity’  (volgens Dean MacCannell, The Tourist)  bieden we ‘The tourist gaze’  (John Urry)?
 
Identiteit is dynamisch?
Het beeld en de beeldvorming van Scheveningen: BAD HAVEN DORP. Scheveningen kenmerkt zich door een kakofonie  van opeengestapelde functies en betekenissen. We hebben de deze beeldvorming verruimd naar ZEE-BAD-HAVEN-DORP-BEWONERS-BEZOEKERS.
We constateren dat in Scheveningen alles ergens anders vandaan komt en het meest eigene aan Scheveningen de bewoners zijn. Bewoners in een toeristisch gebied.
 
Ons voorstel:
EEN NIEUWE BENADERING VAN BEELDVORMING OVER IDENTITEIT, ERFGOED, BEWONERS EN BEZOEKERS IN DE ‘NOUVEAU SIER SHOP’


beeld: Andries Micke, Satellietgroep
 
de ‘Nouveau Sier Shop’ is een mobiele identiteitswinkel. In deze winkel is Scheveningse identiteit het product. De shop is verplaatsbaar. De winkel faciliteert ontmoetingen, tussen bewoners onderling en met bezoekers.
Doel van de ‘Nouveau Sier Shop; is een andere blik op Scheveningen te bieden waardoor een nieuwe beeldvorming kan ontstaan. Door de shop te plaatsen in zowel woongebieden als op toeristische plaatsen kan verrassing of zelfs vervreemding ontstaan. Nieuwsgierigheid is een gezonde voedingsbodem voor interesse en mogelijke publieksparticipatie. Mensen die leven en werken ‘op Scheveningen’ zijn de interne experts die we graag betrokken zien, terwijl passanten en toeristen een frisse blik van buiten bieden.
 
Nieuwe Souvenirs
Producten die we aanbieden in de shop zullen herkenbaar zijn met een ‘twist’.
We starten met een aanbod van producten dat kan groeien door kunstenaars en ontwerpers uit te nodigen nieuwe producten te ontwikkelen. Projecten van BADGAST – artist in residence van Satellietgroep aan de kust van Scheveningen kunnen een belangrijke rol spelen bij het onderzoek en productie van deze nieuwe benadering.
De wisselwerking tussen bewoners en professionals werkt inspirerend: waar bewoners vooral bevestiging en herkenning zoeken, kunnen kunstenaars de verwachting kantelen door nieuwe verbindingen te leggen en met hun bijdrage een andere kijk op het bekende realiseren. Andersom voegt de samenwerking tussen ‘amateurs’ (deskundige ondeskundige) en professionals een authentieke en documentaire waarde toe. Er ontstaat en directe dialoog met de samenleving.
 
‘Folklore of Fakelore?’
Met een kritische en humoristische benadering van geschiedenis en nostalgie plaatsen wij met ‘Nieuwe Souvenirs ‘op eigenzinnige wijze de Scheveningse kustcultuur in een ander en toekomstig kader. JH

Stakeholdersbijeenkomst, april 2010:
Het onderzoek is gepresenteerd tijdens een stakeholdersbijeenkomst met ondermeer: vertegenwoordigers van de gemeente Den Haag, diensten DSO en Cultuur, Marketing Den Haag, Marketing Scheveningen, Vereniging van Strandexploitanten, Stroom, Circustheater, Museum Beelden aan Zee, Haags Historisch Museum, bewonersorganisaties, Muzee Scheveningen, Bibliotheek Scheveningen, Visafslag, Fonds 1818.
Moderator: Eric Dil, verandermanager ministerie OCW, op dat moment gedetacheerd bij als programmama- nager Erfgoed en Ruimte, Erfgoed Nederland.

Mobiele Identiteitswinkel Op Scheveningen / Mobile Identitystore On Scheveningen, a new approach on souvenirs and tourism, 2012
Zie: http://www.satellietgroep.nl/nouveau_sier_shop/1

[NL] Alle producten in de Nouveau Sier Shop zijn nieuwe werken, gerealiseerd door artists in residence van BADGAST/Satellietgroep in Den Haag Scheveningen.

[EN] All products for sale in the Nouveau Sier Shop are new works, developed during the artists in residence at BADGAST/Satellietgroep in The Hague Scheveningen, The Netherlands.

More: http://www.satellietgroep.nl/archief/1/on_scheveningen
Research 'On Scheveningen' by Satellietgroep for housing association Vestia Den Haag Scheveningen: research on identity and tourism, culture, heritage and cultural identity, invented traditions and staged realities in a man made landscape. Contact: info@satellietgroep.nl